ROBIĄC UŻYTEK. ŻYCIE W CZASACH POSTARTYSTYCZNYCH SKŁADA SIĘ Z WYSTAWY ORAZ PROGRAMU PUBLICZNEGO, W KTÓRYCH BIERZE UDZIAŁ PONAD STU UCZESTNIKÓW

Daniel Rycharski

Sztandar św. Ekspedyta
Daniel Rycharski

Zdjęcie dzięki uprzejmości Daniela Rycharskiego

Pomysł na stworzenie sztandaru, przedstawiającego chrześcijańskiego męczennika z epoki Cesarstwa Rzymskiego, miał swój początek w serii działań protestacyjnych w trakcie trwania tak zwanego Zielonego Miasteczka. Przez 129 dni grupa rolników zajmowała teren naprzeciwko Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie, wznosząc tymczasowe miasteczko protestacyjne. Był to przestrzenny wyraz swoistej konserwatywnej rewolucji, niepozbawionej jednak elementów wykazujących wysoki współczynnik sztuki, tworzonych w związku z potrzebą komunikacji postulatów.

Daniel Rycharski, wcielając się w rolę artysty-etnografa, przez wiele dni obserwował zaistniałą sytuację społeczną, prowadząc liczne rozmowy oraz warsztaty plastyczne (patrz: kompetencje artystyczne). Zaowocowało to oficjalną prośbą do artysty, złożoną przez jedno z kół NSZZ Solidarność Rolników Indywidualnych, o stworzenie sztandaru będącego narzędziem związkowej identyfikacji, a w razie konieczności elementem protestu. Sztandar św. Ekspedyta jest nie tylko próbą uwspółcześnienia dawnych przedstawień ikonograficznych, lecz również wizerunkiem mającym znaczenie polityczne, budującym tożsamość związkową w oparciu o wyobrażenia męstwa i odwagi zaczerpnięte z katolickiego imaginarium. Wedle zamawiających, sztandar służy do pokrzepienia sił duchowych. To również ciekawy przykład skomplikowanych relacji, w jakie mogą wejść artyści współcześni, wcielając się w rolę mediatorów pomiędzy polem praktyk współczesnej sztuki zaangażowanej a organizacjami związkowymi o narodowo-katolickim charakterze (patrz: możliwe światy sztuki).

 

Na raport prezentowany na wystawie składają się dwa Sztandary św. Ekspedyta 2015-2016: jeden zlecony przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, drugi zaś wykonany na potrzeby Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność”; oba będą pokazywane przez czas wystawy. Dzięki uprzejmości Daniela Rycharskiego.